تشخیص قطب های باتری :
قطب مثبت با علامت مثبت یا + یا حرف p یا رنگ قرمز و قطر بزرگتر روی باتری ها مشخص میشود.
قطب منفی با علامت منفی یا – با حرف N یا رنگ مشکی و قطر کوچیکتر روی باتری ها مشخص میشود.
باتری خودرو یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم الکتریکی ماشین است که عملکرد درست آن در روشن شدن خودرو، چراغ‌ها، سیستم صوتی و بسیاری از قطعات دیگر نقش مستقیم دارد. آشنایی با نحوه نگهداری، تشخیص علائم خرابی، شارژ کردن باتری و روش باتری به باتری کردن، میتواند از هزینه‌های زیاد تعمیرات جلوگیری کند و در شرایط اضطراری به کمک راننده بیاید. در این مقاله، همه نکات مهم درباره باتری خودرو را به زبان ساده آموزش می‌دهیم.
ظرفیت باتری های خودرو:
ظرفیت باتری یا همان آمپر و شدت جریان باتری میباشد در باتری ها متفاوت است . مثال برای خودرو پراید باتزی 50 آمپر ساعت در نظر گرفته اند یعنی این باتری در یک ساعت 50 آمپر جریان را برای مصرف کننده ها تامین مینماید.
نکته : جهت افزایش آمپر باتری ها سازندگان باتری یا تعداد صفحات مثبت منفی را زیاد تر میکنند یا ابعاد صفحات را بزرگتر مینماید
نکته : معمولا تعداد صفحات منفی باتری ها در یک خانه باتری همیشه یکی بیشتر از تعداد صفحات مثبت باتری میباشدو تعداد صفحات عایق یکی کمتر از تعداد کل صفحات باتری در یک خانه آن میباشد. مثال باتری 12 ولت 9 پلیت و 60 آمپر ساعت یعنی در این باتری شش خانه 9 عددی موجود است و از این 9 عدد 5 صفحه منفی 4 صفحه مثبت و 8 صفحه عایق و در کل این باتری 12 ولت تعداد 54 عدد صفحه یا پلیت موجود میباشد.
تمیز کردن سر باتری
آلودگی و زنگ‌زدگی : سر باتری را به طور منظم تمیز کنید. زنگ‌زدگی و آلودگی میتواند باعث اتصال ضعیف شود. معمولاً می‌توان از محلول جوش شیرین و آب برای تمیز کردن استفاده کرد.
دلایل سولفاته شدن قطب های باطری
سولفاته شدن بست‌های باتری ماشین میتواند به مشکلات جدی منجر شود و چندین عامل میتواند در این فرآیند نقش داشته باشد. در ادامه به برخی از عوامل اصلی که می‌توانند باعث سولفاته شدن بست‌های باتری شوند، اشاره می‌کنم:
💧نشت مایع باتری : نشت الکترولیت از باتری، خصوصاً در باتری‌های اسید سرب، میتواند باعث ایجاد سولفاته در بست‌ها و دیگر قسمت‌های باتری شود. این نشت ممکن است به دلیل ترک‌خوردگی یا آسیب به بدنه باتری باشد.
⚡اکسیداسیون: در معرض هوا قرار گرفتن بست‌های باتری میتواند باعث اکسیداسیون شود و کاهش کارایی اتصال را به دنبال داشته باشد. این اکسیژن میتواند با سولفات‌های موجود در باتری واکنش دهد و سولفاته‌های سفیدرنگ را ایجاد کند.
🔋شارژ نادرست : شارژ نادرست باتری، از جمله شارژ بیش از حد یا کمبود شارژ، میتواند به سولفاته شدن بست‌ها منجر شود. وقتی باتری به طور مداوم شارژ و دشارژ میشود، سولفات‌ها می‌توانند روی بست‌ها جمع شوند.
☀️حرارت بالا : دماهای بالا میتواند باعث افزایش سرعت واکنش‌های شیمیایی در باتری شود و منجر به ایجاد سولفاته‌های بیشتری شود. این مسئله به‌ویژه در تابستان و در منطقه‌های گرم قابل توجه است.
استفاده از باتری‌های ناسازگار : استفاده از باتری‌هایی که با سیستم خودرو سازگار نیستند، میتواند به افزایش سولفاته شدن بست‌ها کمک کند. باتری‌های ناپایدار و کیفیت پایین نیز ممکن است بیشتر دچار سولفاته شوند.
🚙تنش‌های مکانیکی : حرکت و لرزش زیاد در خودرو میتواند به اتصال‌های باتری آسیب برساند و این خود میتواند باعث نشت و در نتیجه سولفاته شدن بست‌ها شود.
🧽تمیز نکردن بست‌ها: عدم توجه به نگهداری و تمیز کردن مرتب بست‌های باتری میتواند باعث تجمع سولفات‌ها و افزایش مشکلات موجود شود.
با توجه به این عوامل، حفظ وضعیت خوب و تمیز نگه‌داشتن باتری و بست‌های آن میتواند از سولفاته شدن آنها جلوگیری کند و عمر باتری را افزایش دهد. اگر با مشکل سولفاته شدن مواجه شدید، بهتر است به‌سرعت آنها را تمیز کنید و در صورت لزوم، به تکنسین مراجعه کنید. 😊
سولفاته شدن صفحات باتری
يك باتري معمولاً به دليل طرز استفاده نامناسب سولفاته خواهد شد. (اسيد كاملاً استفاده شده، و يا باتري براي مدت طولاني خالي بماند و غيره…) از آنجايي كه سولفاته شدن باتري غير قابل اجتناب ميباشد پس بهتر است در نگهداري صحيح باتري دقت شود.
انواع شارژر باتری خودرو
1-دینام یا آلترناتور
این دستگاه روی خودرو قرار دارد و کار آن شارژ کردن باتری در حالت روشن بودن موتور می باشد.
2-آدابتور
این دستگاه پس از اتصال به برق شهری میتواند جریان برق شهری (AC) را به برق باتری (DC) تبدیل نموده و پس از اتصال به قطب های باتری آن را شارژ نماید.
نکته: در صورتی که حدود شارژ باتری بین 10 تا 8 ولت باشد میبایست آن را زیر دستگاه شارژ قرار داده تا مجدد شارژ شود.
نکته: اگر باتری مربوطه از نوع باتری های اسیدی باشد میبایست درپوش های باتری را ضمن شارژ باز نمود تا بخارات اسیدی آن خارج شوند و همچنین تنظیم سطح مایع الکترولیت الزامی میباشد.
انواع آدابتور برای باتری خودرو
شارژ منظم باتری خودرو
شارژ به موقع : باتری‌ها را به طور منظم و به‌طور کامل شارژ کنید. از تخلیه کامل باتری جلوگیری کنید، زیرا این کار میتواند به باتری آسیب بزند و عمر آن را کاهش دهدو
بررسی دمای باتری اتومبیل 🌡️
دماهای ضربتی : از قرار دادن باتری در مکان‌هایی با دماهای بسیار بالا یا پایین اجتناب کنید. دماهای شدید می‌توانند عملکرد باتری را تحت تاثیر قرار دهند.
کنترل اتصالات 🔗
برقراری اتصالات محکم : اتصالات باتری را به طور دوره‌ای بررسی کنید تا مطمئن شوید که محکم هستند و هیچ نشتی وجود ندارد.
شارژ کردن باتری روی خودرو توسط دینام یا آلترناتور صورت میگیرد به صورتی که در زمان موتور خاموش مصرف کننده ها جریان خود را از باتری و در حالت موتور روشن از دینام یا مولد برق میگیرد که در حالت موتور روشن دینام علاوه بر تولید جریان جهت مصرف کننده های خودرو میتواند باتری خودرو را نیز شارژ نماید. بنا براین تا زمانی که موتور روشن است دینام جریان مورد نیاز باطری جهت شارژ را تامین مینماید.
تست توان باتری
از تسترهای باتری برای بررسی ولتاژ و بار باتری استفاده کنید. این تست‌ها می‌توانند به تشخیص مشکلات پیش از وقوع کمک کنند.
روش‌های صحیح نگهداری باتری خودرو
نگهداری در مکانی خشک و خنک : باتری‌ها باید در مکان‌های خشک و خنک نگهداری شوند تا از آسیب‌های ناشی از رطوبت یا دما جلوگیری شود.
جلوگیری از شارژ بیش از حد
استفاده از شارژر مناسب : از شارژرهایی استفاده کنید که مناسب نوع باتری شما باشند. شارژ بیش از حد میتواند به باتری آسیب بزند.
- نگهداری در مکانی خشک و خنک : باتری‌ها باید در مکان‌های خشک و خنک نگهداری شوند تا از آسیب‌های ناشی از رطوبت یا دما جلوگیری شود.
- جلوگیری از شارژ بیش از حد
- استفاده از شارژر مناسب : از شارژرهایی استفاده کنید که مناسب نوع باتری شما باشند. شارژ بیش از حد میتواند به باتری آسیب بزند.
علائم خرابی باطری خودرو
هنگامی که باتری خودرو دشارژ شده باشد، ممکن است علائمی مشاهده شود که نشان‌دهنده این مشکل است. این علائم می‌توانند به شما کمک کنند تا قبل از بروز مشکلات جدی‌تر، اقدام کنید. در ادامه به برخی از این علائم می‌پردازیم:
یکی از واضح‌ترین نشانه‌های دشارژ باتری، عدم توانایی در راه‌اندازی خودرو است. وقتی کلید را می‌چرخانید و تنها صدای “کلیک” یا صدای سکوت می‌شنوید، احتمالاً باتری شما دشارژ شده است
گر متوجه شدید که چراغ‌های جلو یا چراغ‌های داخلی خودرو نسبت به قبل کمتر روشن می‌شوند یا نور آنها ضعیف شده‌است، این نیز میتواند به معنای ضعیف شدن باتری باشد.
در بعضی مواقع، موتور خودرو به صورت غیرعادی میچرخد و موتور خودرو با دور کمتری میچرخد و صدای بیشتری تولید می‌کند. این وضعیت میتواند نشان‌دهنده ناکافی بودن انرژی باتری برای راه‌اندازی کامل موتور باشد.
اگر مشاهده می‌کنید که اجزای الکتریکی خودرو، مانند شیشه‌بالابرها یا رادیو، به کندی عمل میکنند یا به درستی کار نمی‌کنند، این میتواند نشانه‌ای از دشارژ باتری باشد.
بیشتر خودروها دارای چراغ هشدار بر روی داشبورد هستند که در صورت بروز مشکل در باتری یا سیستم شارژ، روشن میشود. اگر این چراغ روشن باقی بماند، باید به وضعیت باتری توجه کنید. 🚦
در برخی موارد، ممکن است بویی شبیه به سوختگی از باتری به مشام برسد یا نشتی از آن مشاهده شود. این علائم نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تر هستند و باید فوراً به یک تعمیرکار مراجعه کنید
در نهایت، توجه به این علائم میتواند به جلوگیری از مشکلات بزرگتر و هزینه‌های اضافی کمک کند. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، بهتر است باتری خودرو را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید. 😊
دلایل خرابی باطری خودرو
خرابی یا دشارژ باتری خودرو میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه به برخی از دلایل رایج آن اشاره می‌کنم:
باتری‌ها معمولاً دارای عمر محدودی هستند. پس از چند سال استفاده، ظرفیت آنها کاهش می‌یابد و در نهایت باعث دشارژ شدن باتری می‌شوند
: اگر به طور مداوم از تجهیزات الکتریکی (مثل چراغ‌ها، رادیو، و یا سیستم تهویه) در حالی که موتور روشن نیست، استفاده کنید، باتری میتواند سریعاً دشارژ شود
اگر دینام (یا آلترناتور) به درستی کار نکند، باتری به خوبی شارژ نخواهد شد و در نتیجه دچار دشارژ خواهد شد. این مشکل میتواند ناشی از خرابی دینام، تسمه دینام یا اتصالات معیوب باشد.
: درصورتی‌که اتصالات باتری شل یا خراب شوند، باتری به درستی شارژ نخواهد شد و خودرو ممکن است روشن نشود
دماهای خیلی بالای تابستان یا خیلی پایین زمستان می‌توانند تأثیر منفی بر کارایی باتری داشته باشند و منجر به دشارژ شوند
اگر خودرو برای مدت طولانی بدون استفاده باقی بماند، باتری به تدریج دشارژ میشود و ممکن است حتی آسیب ببیند
اگر باتری که استفاده می‌کنید از نظر اندازه یا توان با خودرو سازگار نباشد، ممکن است باعث مشکلاتی مانند دشارژ سریع شود
ممکن است باتری به دلیل وجود مشکلات داخلی، مانند ایجاد یک اتصال کوتاه یا خرابی سلول‌ها، دشارژ شود.
توجه به این عوامل میتواند به شما در پیشگیری از دشارژ باتری کمک کند و عمر مفید آن را افزایش دهد. اگر متوجه یک یا چند علامت شوید، بهتر است هر چه سریع‌تر به بررسی وضعیت باتری بپردازید. 😊
روش صحیح باتری به باتری کردن خودرو :
همیشه با نزدیک شدن به فصل سرما و گذراندن گرمای تابستان و استفاده از کولر خودروها که خود باعث روشن شدن فن خودرو می شود یکی از مشکلاتی که بسیاری با آن روبرو می شوند دشارژ شدن باتری خودروست که فشار زیادی را در فصل تابستان به باتری می یاوردکه این امر سبب عدم استارت خوردن خودرو می گردد در زمستان نیز هوای سرد باعث سفت شدن روانکار‌ها و روغن‌ها در خودرو میشود و همین سبب میشود تا استارت برای چرخش موتور نیروی بیشتری نیاز داشته باشد و در نتیجه برق بیشتری از باتری گرفته میشود.
درصورتی که باتری ضعیف شده باشد، در زمستان ضعف خود را نشان می‌دهد و در روشن کردن خودرو عاجز میشود. یکی از راه‌ها در اینگونه مواقع هول دادن خودرو است که با توجه به داشتن تسمه تایم در خودروهای امروزی، این کار توصیه نمی‌شود؛ چرا که ممکن است تسمه تایم در اثر لگد‌های ناگهانی ناشی از رها کردن کلاچ برای روشن‌شدن خودرو، تاب مقاومت نداشته باشد و پاره شود و یا اصلا از تنظیم خارج شود.
راه دیگری که وجود دارد استفاده از کابل اتصال باتری به باتری است تا با استفاده از یک خودرو دیگر، اتومبیل مانده در راه را روشن کنیم.
برای این کار باید به چند نکته مهم دقت کنیم که معمولا توسط کمتر کسی رعایت میشود؛
اول اینکه قبل از استارت زدن به موتور خودرو خاموش بهتر است تا باتری آن توسط خودرو دیگر که حتما روشن باشد، چند دقیقه با کمک کابل اتصال شارژ شود تا از ایجاد بار ناگهانی روی دینام خودرو روشن و آسیب رسیدن به آن جلوگیری شود.
برای این کار در حدود 15 تا 20 دقیقه وقت کافی است و دقت شود که قطب‌های باتری‌ها به درستی به هم متصل شوند. سپس بعد از استارت زدن خودرو خراب، به محض روشن شدن آن سریعا کابل‌ها جدا شوند؛ چرا که در صورتی که کابل‌ها متصل باشند ممکن است به خاطر تفاوت در میزان شارژ دینام‌ها، تداخل آمپر به وجود آید و باعث خرابی قسمت‌های برقی خودروها شود
مراحل باتری به باتری کردن خودرو
آماده‌سازی:
از سالم بودن باتری دوم و قابلیت تأمین نیرو اطمینان حاصل کنید.
مطمئن شوید که دو خودرو در سطحی مسطح پارک شده و ترمز دستی هر دو خودرو فعال است.
1- اتصال کابل‌های باتری
ابتدا کابل (قرمز) را به قطب مثبت (+) باتری خالی وصل کنید و پس از آن، سر دیگر کابل قرمز را به قطب مثبت (+) باتری سالم وصل کنید.
سپس کابل منفی (مشکی) را به قطب منفی (-) باتری سالم وصل کرده و انتهای دیگر آن را به یک نقطه زمین (بدنه فلزی خودرو با باتری خالی) متصل کنید. این مرحله مهم است؛ زیرا به جلوگیری از جرقه و خطرات ایمنی کمک می‌کند.
2- راه‌اندازی خودرو
خودرو با باتری سالم را روشن کنید و اجازه دهید چند دقیقه‌ای موتور کار کند تا باتری خالی کمی شارژ شود.
پس از چند دقیقه، سعی کنید خودرو با باتری خالی را روشن کنید. اگر خودرو روشن شد، می‌توانید در ادامه کابل‌ها را به ترتیب معکوس جدا کنید.
3- پایان کار
پس از روشن شدن خودرو، بهتر است چند دقیقه‌ای آن را در حال کار بگذارید تا باتری بتواند شارژ بیشتری دریافت کند.
نکات ایمنی هنگام باتری به باتری کردن
- همیشه در هنگام کار با باتری‌های خودرو، از دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید.
- از تماس کابل‌ها با یکدیگر جلوگیری کنید؛ زیرا این امر میتواند منجر به جرقه و خطر آتش‌سوزی شود.
- اگر باتری یکی از خودروها ترکیده یا دچار نشتی شده است، هرگز آن را به باتری به باتری نزنید و به تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.
باتری به باتری کردن خودرو یک مهارت ضروری برای رانندگان است که میتواند در مواقع اضطراری جان‌فزا باشد. با یادگیری مراحل و نکات ایمنی، می‌توانید خود را در برابر مشکلات احتمالی راه‌اندازی خودرو آماده کنید و به دیگران نیز کمک کنید
مقایسه باتری‌های اتمی و آب اسیدی: کدام یک بهتر است؟
باتری‌های آب اسیدی، در صورت نگهداری و رسیدگی صحیح، به چند دلیل می‌توانند از باتری‌های اتمی بهتر باشند:
1. قیمت مناسب‌تر
2. طول عمر بیشتر
3. امکان بازگرداندن در صورت خرابی
اما در خودروهای با گیربکس اتوماتیک، به دلیل قرار گرفتن ECU و گیربکس در کنار و زیر باتری، توصیه میشود از باتری‌های خشک (اتمی) استفاده شود تا از نشتی آب باتری و صدمه به اجزای حساس جلوگیری شود.
حداکثر عمر یک باتری خودرو معمولاً بین ۴ تا ۶ سال است، اما چرا بسیاری از ما پس از سه سال مجبور به تعویض باتری می‌شویم؟ در خودروهای اتوماتیک، در صورت خرابی باتری، خودرو با دنده روشن نخواهد شد.
همچنین باتری‌های ژله‌ای (MF) نیازی به سرویس ندارند، اما باتری‌های آب اسیدی و VRLA (Valve-regulated lead acid) نسبت به تکان خوردن و ضربه حساس هستند و عمر کمتری در خودروهای آفرودی دارند. 🚗🔋
نکاتی برای افزایش بازده باتری خودرو
سفرهای کوتاه شهری: این نوع سفرها باعث کاهش عمر باتری می‌شوند زیرا باتری برای فول شارژ شدن به حدود ۸ ساعت زمان نیاز دارد.
حالت شارژ باتری : باتری‌ای که بیشتر زمان خود را در حالت فول شارژ می‌ماند، طول عمر بیشتری نسبت به باتری‌ای که دائماً نیمه شارژ است، خواهد داشت.
- سرما: در هوای سرد، به دلیل کاهش فعل و انفعالات شیمیایی، باتری‌های ضعیف سریع‌تر از کار می‌افتند.
محیط نگهداری: نگهداری باتری یا خودرو در محیط گرم با دمای ثابت میتواند به حفظ توان و طول عمر باتری کمک کند.
شارژرهای باتری: شارژرهای با قابلیت شارژ سریع ممکن است باعث داغ شدن باتری و تولید گاز هیدروژن شوند که مخرب است. همچنین، ممکن است باتری را بیش از حد شارژ کرده و به آن آسیب برسانند.
جدا کردن باتری: اگر بیش از یک ماه از خودرو استفاده نمی‌کنید، سر باتری منفی را جدا کنید. هنگام جدا کردن باتری، ابتدا قطب منفی را جدا کرده و در هنگام اتصال، اول قطب مثبت را وصل کنید.
در نتیجه برای 0 تا 100 باتری خودرو
شناخت عملکرد باتری ماشین و نحوه صحیح استفاده از آن، باعث افزایش عمر مفید باتری، کاهش هزینه‌های تعمیرات، و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم برق خودرو میشود. اگر به دنبال یادگیری تخصصی‌تر برق خودرو هستید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره باتری سازی و برق خودرو در آموزشگاه مکانیک نشان برتر شرکت کنید تا مهارت‌های کاربردی را زیر نظر اساتید مجرب بیاموزید.
