قلاویز و حدیده از جمله ابزارهای پرکاربرد در صنایع مکانیکی هستند که برای ایجاد رزوه و دنده روی قطعات استفاده می‌شوند. این ابزارها نقش مهمی در دنده‌کاری دقیق و استاندارد ایفا می‌کنند. در این مقاله با قلاویز، حدیده و انواع آنها آشنا می‌شوید و نکات مهمی درباره طرز استفاده و نگهداری این ابزارها خواهید خواند.
قلاویزکاری: ابزار دنده‌کاری داخلی
قلاویز ابزاری است که برای ایجاد دنده‌های داخلی روی سوراخ‌ها استفاده می‌شود. این ابزار معمولاً در صنایع دستی و ماشینی به کار می‌رود
قلاویزکاری: ابزار دنده‌کاری داخلی
- برای شروع کار و ایجاد دنده‌های اولیه استفاده می‌شود.
دندانه‌های عمیق‌تری ایجاد می‌کند و برای ادامه فرایند مناسب است.
- برای تکمیل و صیقل دادن دنده‌ها به کار می‌رود.
قلاویز میلی‌متری
قطر قلاويز و گام دنده در متريك روي ساق آن حك شده براي مثال: اگر روي ساق قلاويزي عدد 5/1 × 10 حك شده باشد عدد 10 قطر قلاويز و عدد 5/1 گام دنده در واحد متريك مي‌باشد.
(گام دنده فاصله رأس يك دنده تا دندانه بعدي مي‌باشد)
قلاويز چپ گرد
براي بيرون آوردن پيچهاي شكسته كاربرد دارد و اين قلاويز داراي دندانه‌هاي درشت مارپيچ چپ گرد مي‌باشد.
نكته: قلاويز چپ گرد براي پيچهاي راست گرد و قلاويز راست گرد براي پيچهاي چپ گرد استفاده مي‌شود.
نکات استفاده از قلاویز:
قلاويز و حديده بايد در جعبه مخصوص خود قرار بگيرد چون اگر با ابزارهاي ديگر در جعبه ابزار باشد احتمال شكستن و كنده شدن آنها نيز مي‌رود.
- مراقبت از حديده و قلاويز: بايد جدا از ابزارهاي ديگر نگهداری شود چون لبه‌هاي تيز و برنده آن ممكن است در اثر تماس با ابزارهاي ديگر كنده و يا شكسته و يا باعث مسدوميت مي‌شود.
- حديده و قلاويز را بايد پس از استفاده در جاي مخصوص خود قرار داد حروفي كه روي قلاويز حك شده به شرح زير است.
نكته: هر چه پيچ دنده ريزتر باشد استحكام بيشتري نسبت به پيچ دنده درشت دارد و مورد استفاده آن در نقاطي می باشد که لرزش بيشتري دارد مانند موتور خودروها .
حدیده‌کاری: ابزار دنده‌کاری خارجی
حدیده برای ایجاد دنده‌های خارجی روی میله‌ها و لوله‌ها استفاده می‌شود. این ابزار از مهره و دسته تشکیل شده و در انواع مختلف موجود است. حدیده ابزاري است كه بوسيله آن روي ميله‌ها دندانه پيچ ايجاد مي‌كنند.
انواع حدیده
برای کارهای ساده و ابتدایی استفاده می‌شود.
تنظیم‌پذیری بالایی دارد و دقت بیشتری ارائه می‌دهد.
برای اصلاح دنده‌های خراب به کار می‌رود
نكته: حديده‌هاي گرد در دو نوع درز دار و بدون درز ساخته مي‌شود كه نوع درز دار آن فنريت بيشتر داشته و از 1/0 تا 3/0 ميلي‌متر( قطر داخلي آن) قابل تغيير مي‌باشد.
اصول و روش کار با حدیده:
ابتدا ميله يا لوله‌اي كه بايد رزوه شود (دنده ايجاد شود) روي گيره به صورت عمود بسته مي‌شود که و سطح بالاي آن بايد كاملاً صاف و تخت باشد. تا مهره حديده بتواند خيلي راحت روي آن قرار بگيرد و دسته حديده گردان را موافق عقربه‌هاي ساعت به صورت نیم دور كامل به جلو و 90درجه به عقب مي‌چرخانيم، تا براده‌ها خارج شوند و در ضمن كار نيز از مواد خنك كننده مثل روغن چربكاري و پارافين استفاده مي‌كنيم تا هر دو قطعه خنك و حديده در كار گير نكند.
نکات نگهداری قلاویز و حدیده
- قلاویز و حدیده را در جعبه‌های جداگانه نگهداری کنید.
- بعد از استفاده، آنها را تمیز کرده و از مواد روغنی برای محافظت استفاده کنید.
- لبه‌های تیز ابزارها را از تماس با سایر ابزارها دور نگه دارید.
تفاوت قلاویز و حدیده چیست ؟
قلاویز برای ایجاد رزوه‌های داخلی و حدیده برای دنده‌کاری خارجی استفاده می‌شود. این ابزارها در صنایع مختلف، به‌ویژه در ساخت و تعمیرات خودرو و موتورسیکلت، بسیار ضروری هستند.
نتیجه‌گیری قلاویز و حدیده
قلاویز و حدیده ابزارهایی کاربردی برای دنده‌کاری و رزوه‌زنی هستند که با استفاده صحیح و نگهداری مناسب می‌توانند عمر مفید بالایی داشته باشند. این ابزارها نقش مهمی در کیفیت نهایی قطعات دارند. اگر می‌خواهید مهارت‌های خود را در این زمینه ارتقا دهید، پیشنهاد می‌کنیم دوره آموزش مکانیک خودرو و دوره تعمیر موتورسیکلت را در سایت ما بررسی کنید.
