مدار برقی خودو یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر وسیله نقلیه است که نقش اساسی در عملکرد صحیح آن ایفا میکند. از روشن شدن موتور گرفته تا فعال شدن چراغ‌ها و سیستم‌های تهویه، همه و همه به وجود یک مدار برقی سالم و کارآمد وابسته‌اند. این سیستم پیچیده که از اجزای مختلفی مانند باتری، دینام، فیوزها و سیم‌کشی‌ها تشکیل شده است، نیاز به شناخت و آگاهی دارد تا در صورت بروز مشکل، بتوانید آن را به‌درستی عیب‌یابی و رفع کنید. در این مطلب، به بررسی ساختار، اجزا و نکات مهم مدار برقی خودرو خواهیم پرداخت تا شما را با این بخش حیاتی بیشتر آشنا کنیم.
مدار برقی خودرو چیست ؟
مدار برقی خودو مسیری است که الکترون ها حرکت کرده و انرژی خود را مصرف میکند. مدارات برقی تشکیل میشود از : مصرف کننده ، سیم ، کلید ، فیوز ، باتری و …
نکته: فرمول قانون اهم در تمامی مدارات سری و موازی و مختلط حاکم میباشد.
V=I*R
مدار برقی خودرو به چند شکل میباشد؟
مدار برقی خودرو به دو شکل میباشد:
1- مدار سری در مدار برقی خودرو
در این مدار مصرف کننده ها به صورت دانه های زنجیر به هم متصل میشوند ، طبق شکل به‌گونه ای که اگر یکی از آنها بسوزد بقیه نیز از کار می افتند. در این نوع مثبت یک مصرف کننده به منفی مصرف کننده بعدی متصل می شود. جهت محاسبه مدار سری از فرمول زیر استفاده می شود.
فرمول محاسبات در مدارات سری:
مجموع مقاومت ها برابر مقاومت کل :
تک تک شدت جریان ها برابر شدت جریان کل :
مجموع ولتاژها برابر ولتاژ کل :
- نکته:فیوزها در مدارات به صورت سری قرار می گیرند.
- نکته:در مدار سری لامپی که دارای وات کمتری است نور بیشتری دارد.
- نکته:در مدار سری نور چراغ ها کمتر می باشد چون ولتاژ کمتری به آنها می رسد.
- نکته:ولت متر موازی و آمپرمتر سری در مدار قرار می گیرد.
- نکته: در مدار سری اگر توان یکی از لامپ ها بیشتر باشد نور کمتری دارد .
2- مدار موازی در مدار برقی خودرو
در این مدار مصرف کننده ها مانند پله های نبردبان به هم متصل میشوند ، طبق شکل
فرمول محاسبات در مدارات موازی:
خصوصیات مدار موازی در مدار برق خودرو :
خصوصیات مدار موازی این است که در این مدار عمل کرد مقاومت ها با مصرف کننده ها تاثیری در دیگر مصرف کننده ها ندارد ، یعنی اگر یکی از مصرف کننده ها بسوزد دیگر مصرف کننده ها روشن می مانند.
- نکته: در خودرو ها کلیه مصرف کننده ها نسبت به هم موازی می باشند.
- مثال:با سوختن فندک بقیه مصرف کننده ها روشن می مانند.
- نکته:هنگام کمک گرفتن از یک باتری از مدار موازی استفاده می شود.
- نکته:در مدار موازی اگر یکی از لامپ ها وات بالاتری داشته باشد نور بیشتری دارد.
- نکته: در مدار موازی اگر توان یکی از لامپ ها بیشتر باشد نور بیشتری دارد .
- نکته: ولت متر در مدار موازی قرار میگیرد. مانند شکل زیر
3- مدار مختلط در مدار برقی خودرو
در این مدار ترکیبی از مدار سری و موازی میباشند
نکته: مدارات در خودرو ها به صورت موازی میباشند.
نکته : فیوز ها ، کلیدها در تمامی مدارات به صورت سری در مدار قرار میگیرد .
نقشه مدارات برقی در تمام کشور ها طبق اصول و اشکال خواص خود طراحی و رسم میشود به صورتی که جهت نشان دادن هر قطعه در مدار شکل شماتیک آن قطعه رسم می گردد.
شکل شماتیک برای نقشه خوانی در خودرو :
نقشه کشی در مدار برقی خودرو
جهت رسم نقشه ها و مدارات برقی نیازمند نوع کاغذ ها ، سایز آنها و همچنین نوع مداد ها از نظر کیفیت آنها و رنگ بندی میباشیم.
نقشه کشی و نقشه خوانی در انواع کاغذ
سایز کاغذ | طول mm | عرض mm |
A0 | 1189 | 841 |
A1 | 841 | 594 |
A2 | 594 | 420 |
A3 | 420 | 297 |
A4 | 297 | 210 |
A5 | 210 | 148 |
A6 | 148 | 105 |
انواع مداد جهت رسم نقشه مدار برقی خودرو
- مداد پر رنگ B پر رنگ نرم ,4B, ,2B,HB
- مداد کم رنگ H کم رنگ سخت ,2H,
فیوز و کاربرد آن در مدارات برقی خودرو
برای محافظت از وسایل الکتریکی و الکترونیکی و جلوگیری از عبور جریان بیش از حد مجاز از دستگاه های برقی استفاده می شود. اگر شدت جریان بیشتر از آمپر فیوز در مدار عبور نماید,فیوز سوخته و جریان برق قطع می شود,بطور معمول آمپرفیوز با آمپر مجاز کل مدار برابر است.
انواع فیوز خودرو :
- .شیشه ای:در لوازم خانگی کاربرد دارد.
- سرامیکی یا گچی:در خودرو پیکان کابرد دارد.
- فیوز چاقویی یا تیغه ای:در خودروهای پراید,پژو و…..کاربرد دارد.
مشخصات فیوز ها روی آنها حک می شود و یا بصورت رنگ بندی مشخص می شود
رنگ بندی فیوز های خودرو
رنگ مشکی | رنگ بنفش | ||
رنگ قهوه ای (بژ) | رنگ قرمز | ||
رنگ آبی | رنگ زرد | ||
رنگ سفید | رنگ سبز | ||
رنگ قهوه ای سیر | رنگ آبی روشن |
- نکته:مهم در انتخاب فیوز برای مدارات,آمپر آنها می باشد.
- نکته:سوختن فیوز در مدارات نشان اتصالی در مدار است.
- نکته:جنس فیلامان بکار رفته در فیوز ها از مس است.
در نهایت برای مدار برقی خودرو
در این مقاله بررسی کردیم که مدار الکتریکی خودرو چگونه به عنوان بخش حیاتی سیستم‌های مختلف در خودرو عمل میکند. همچنین، پیشنهاد میشود برای کسانی که علاقه‌مند به یادگیری دقیق‌تر در زمینه الکترونیک خودرو و نحوه تعمیرات آن هستند، دوره‌های آموزش مکانیک خودرو و آموزش برق خودرو را دنبال کنند. این دوره‌ها می‌توانند شما را با مفاهیم پایه‌ای، ابزارهای لازم و تکنیک‌های پیشرفته در زمینه برق و الکترونیک خودرو آشنا کنند و به شما کمک کنند تا به‌طور عملی و حرفه‌ای در این حوزه فعالیت کنید.
