درست کار کردن باتری خودرو نقش مهمی در روشن شدن موتور، عملکرد چراغ‌ها و سایر اجزای برقی دارد. اگر خودرویتان سخت روشن می‌شود یا چراغ‌ها کم‌نور هستند، شاید زمان آن رسیده باشد که باتری را تست کنید. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای بررسی وضعیت باتری، ولتاژگیری باتری خودرو با مولتی‌متر است. در این مقاله یاد می‌گیرید چطور با چند ابزار ساده، وضعیت سلامت باتری و دینام خودرو را بررسی کرده و از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کنید.
جهت اطلاع از موقعیت و وضعیت باتری خودرو باطری ساز میتواند توسط مولتی متر مقدار ولتاژ باتری خودرو را در حالت های موتور روشن و خاموش تست می نماید.
مراحل ولتاژگیری باتری در حالت موتور خاموش
در این زمان دستگاه مولتی متر را در حالت اندازه گیری ولتاژ قرار میگیرد و سپس پرآپ های مثبت و منفی را به قطب های مثبت و منفی باتری متصل مینماییم که در این حالت میبایست برای باطری سالم مقدار 12 تا 13 ولت را نشان دهد ، در غیر این صورت باتری مربوطه دشارژ یا خراب است .
روش اندازه گیری ولتاژ در حالت موتور روشن
در این زمان دستگاه مولتی متر را در حالت اندازه گیری ولتاژ قرار میگیرد و سپس پرآپ های مثبت و منفی را به قطب های مثبت و منفی باتری متصل مینماییم که در این حالت میبایست برای باطری سالم مقدار 13 تا 14.5 ولت را نشان دهد و این نشان دهنده سلامت باطری و سیستم شارژ یعنی دینام یا آلترناتور میباشد ، در غیر این صورت نشانه خرابی باطری و یا آلترناتور میباشد.
ولتاژگیری باتری خودرو: راهنمای کامل بررسی سلامت باتری
باتری یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم الکتریکی خودرو است که وظیفه تأمین انرژی اولیه برای استارت زدن موتور و تغذیه سیستم‌های برقی را بر عهده دارد. عملکرد نامناسب باتری میتواند منجر به مشکلاتی مانند سخت استارت خوردن خودرو، افت قدرت تجهیزات الکتریکی و حتی خاموش شدن ناگهانی موتور شود. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای بررسی وضعیت باتری، ولتاژگیری آن است. این فرآیند به رانندگان و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا سلامت باتری را ارزیابی کرده و از خرابی‌های احتمالی پیشگیری کنند.
ولتاژگیری باتری خودرو چیست؟
ولتاژگیری فرآیندی است که طی آن میزان اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو سر باتری اندازه‌گیری می‌شود. این مقدار میتواند نشان‌دهنده وضعیت شارژ، عملکرد دینام و سلامت کلی باتری باشد. معمولاً این آزمایش با استفاده از مولتی‌متر دیجیتال انجام می‌شود و به‌عنوان یک روش ساده و دقیق برای ارزیابی باتری شناخته می‌شود.
ابزارهای مورد نیاز برای ولتاژگیری باتری خودرو
برای انجام این آزمایش، به ابزارهای زیر نیاز دارید:
- مولتی‌متر دیجیتال (Multimeter): بهترین وسیله برای اندازه‌گیری دقیق ولتاژ باتری.
- دستکش ایمنی و عینک محافظ: برای جلوگیری از تماس با اسید باتری یا خطرات احتمالی الکتریکی.
- پروب‌های مولتی‌متر: برای اتصال به دو سر باتری جهت اندازه‌گیری ولتاژ.
مراحل ولتاژگیری باتری خودرو
مرحله ۱: آماده‌سازی و ایمنی
- موتور خودرو را خاموش کرده و کلید را از سوئیچ خارج کنید.
- اطمینان حاصل کنید که سیستم‌های برقی (چراغ‌ها، رادیو، کولر و غیره) خاموش هستند.
- از دستکش استفاده کنید تا از تماس مستقیم با باتری و خطرات احتمالی جلوگیری شود.
مرحله ۲: تنظیم مولتی‌متر
- مولتی‌متر را روی حالت DC Voltage (V DC) قرار دهید.
- در صورتی که مولتی‌متر شما دارای تنظیم دستی محدوده ولتاژ است، آن را روی ۲۰ ولت قرار دهید.
مرحله ۳: اتصال پروب‌ها به باتری
- پروب قرمز (مثبت) را به ترمینال مثبت باتری (+) متصل کنید.
- پروب مشکی (منفی) را به ترمینال منفی باتری (-) متصل کنید.
- اطمینان حاصل کنید که اتصال پروب‌ها محکم و صحیح است.
مرحله ۴: خواندن مقدار ولتاژ
مقدار ولتاژ نمایش داده‌شده روی صفحه مولتی‌متر را یادداشت کنید.
نحوه تفسیر نتایج ولتاژگیری باتری خودرو
مقدار ولتاژ اندازه‌گیری شده نشان‌دهنده وضعیت باتری خودرو است:
ولتاژ خوانده‌شده (ولت) | وضعیت باتری |
۱۲.۶ ولت یا بیشتر | باتری کاملاً شارژ و سالم است. |
۱۲.۴ تا ۱۲.۵ ولت | باتری نیمه‌شارژ است و نیاز به بررسی دارد. |
۱۲.۲ تا ۱۲.۳ ولت | باتری تقریباً ضعیف است و باید شارژ شود. |
کمتر از ۱۲.۰ ولت | باتری کاملاً تخلیه شده و نیاز به شارژ فوری دارد. |
کمتر از ۱۱.۵ ولت | باتری احتمالاً خراب شده و نیاز به تعویض دارد. |
ولتاژگیری باتری هنگام روشن بودن موتور
برای بررسی عملکرد دینام و سیستم شارژ خودرو، باید ولتاژ باتری را در زمان روشن بودن موتور نیز اندازه‌گیری کنید.
1. موتور را روشن کنید و چند دقیقه صبر کنید.
2. پروب‌های مولتی‌متر را مانند قبل به باتری متصل کنید.
3. مقدار ولتاژ را یادداشت کنید.
تفسیر نتایج:
ولتاژ خوانده‌شده (ولت) | وضعیت سیستم شارژ |
۱۳.۸ تا ۱۴.۷ ولت | دینام سالم است و باتری به‌درستی شارژ می‌شود. |
کمتر از ۱۳.۵ ولت | دینام ضعیف است یا مشکلی در سیستم شارژ وجود دارد. |
بیشتر از ۱۵ ولت | رگولاتور دینام مشکل دارد و ممکن است به باتری آسیب بزند. |
نکته1: در صورتی که هنگام ولتاژ گیری با مولتی متر اعداد بیشتر از 15 ولت تا 20 ولت نشان داده شود و یا کمتر از 12 نشان داده شود . عیب از آفتامات یا رگلاتور آلترناتور میباشد.
نکته2: در صورت افزایش مقاومت سیم رابط بین باتری و دینام در خودرو درصد شارژ به شدت افت پیدا مینماید.
نکات مهم و ایمنی در ولتاژگیری باتری خودرو
- عدم اتصال کوتاه در باطری: هرگز ترمینال‌های مثبت و منفی را با یکدیگر تماس ندهید، زیرا ممکن است جرقه و آسیب به سیستم الکتریکی ایجاد شود.
- بررسی علائم خرابی باتری خودرو: اگر باتری باد کرده، سولفاته شده یا نشتی دارد، باید فوراً تعویض شود.
- تست‌های تکمیلی باطری: در صورت مشاهده ولتاژ پایین، می‌توان تست آمپراژ و تست بار باتری را نیز انجام داد.
- بررسی اتصالات: مطمئن شوید که کابل‌های باتری محکم و بدون خوردگی هستند.
- عدم استفاده از باتری معیوب: باتری‌های کهنه یا خراب می‌توانند به سایر قطعات الکتریکی خودرو آسیب برسانند.
نتیجه‌گیری برای ولتاژگیری باتری خودرو
ولتاژگیری باتری یکی از ساده‌ترین و موثرترین روش‌ها برای بررسی سلامت باتری و عملکرد سیستم شارژ خودرو است. با استفاده از یک مولتی‌متر و رعایت روش‌های اصولی، می‌توان از خرابی‌های ناگهانی باتری جلوگیری کرد و عمر مفید آن را افزایش داد. در صورتی که باتری ولتاژ غیرعادی داشته باشد، باید اقدامات لازم مانند شارژ مجدد، بررسی دینام یا تعویض باتری انجام شود.
توجه به سلامت باتری، علاوه بر جلوگیری از مشکلات استارت، باعث عملکرد بهتر سیستم‌های برقی خودرو شده و امنیت و راحتی رانندگی را افزایش می‌دهد.
دوره مربوط : آموزش باطری سازی و برق خودرو
یکی از منابع : uti.edu
محمدرضا صالحی
سلام! من محمدرضا صالحی، کارشناس مدیریت کسب‌وکار و دارای مدرک کارشناسی مکانیک خودرو هستم. بیش از ۲۳ سال سابقه به‌عنوان مدیر و مربی دوره‌های مکانیک خودرو، برق خودرو و سایر رشته‌های مرتبط با صنایع خودرویی در آموزشگاه نشان برتر را دارم. در وبلاگ نشان برتر، مطالب تخصصی و کاربردی این حوزه را با شما به اشتراک می‌گذارم.
