بررسی کامل جغرافیای ایران
جغرافیا علمی است که به مطالعه سطح زمین، پدیده‌های طبیعی و انسانی و همچنین پراکندگی جمعیت و تأثیرات آن می‌پردازد. این علم به دو شاخه اصلی جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی تقسیم می‌شود که زیرشاخه‌هایی مانند جغرافیای گردشگری را نیز شامل می‌شود.
اقلیم و تأثیر آن بر رفتار اقوام
یکی از جنبه‌های جالب جغرافیای انسانی، تأثیر اقلیم بر رفتار مردم است. به عنوان مثال، ساکنان مناطق سردسیر عموماً سخت‌کوش‌تر از مردم نواحی گرمسیری هستند که تمایل بیشتری به استراحت دارند.
موقعیت جغرافیایی ایران
ایران با وسعتی بالغ بر 1,648,195 کیلومترمربع، هجدهمین کشور پهناور جهان است که در جنوب‌غربی آسیا، نیمکره شمالی و شرقی واقع شده و با کشورهای آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، ترکیه و عراق مرز خاکی دارد.
ناهمواری‌های جغرافیایی ایران
رشته‌کوه‌ها:
البرز: از آرارات در ترکیه آغاز می‌شود و تا هندوکش در افغانستان امتداد دارد.
زاگرس: طولانیترین رشته‌کوه ایران با قله‌هایی مانند دنا و زردکوه.
کوه‌های شرقی و جنوب‌شرقی: منطقه مکران و کوه تفتان از مهم‌ترین ارتفاعات.
کوه‌های مرکزی: از خراسان رضوی تا سیستان و بلوچستان گسترش یافته و شامل کوه هزار و بزمان است.
سرزمین‌های هموار:
دشت کویر و دشت لوت: مناطق خشک و بیابانی مرکزی ایران هستند.
جلگه‌های ساحلی: در شمال (دریای خزر) و جنوب (خلیج فارس و دریای عمان).
شرایط اقلیمی برای گردشگری
برای گردشگری تابستانی، مناطقی با دمای 15 تا 20 درجه، رطوبت نسبی مناسب و پوشش گیاهی متراکم مناسب هستند. در مقابل، برای گردشگری زمستانی دمای 5 تا 15 درجه و ارتفاع برف 40 تا 60 سانتی‌متر ایده‌آل تلقی می‌شود.
توده‌های هوایی ایران
مدیترانه‌ای: عامل بارش‌های غرب و شمال ایران.
سودانی: گاه‌به‌گاه بارش‌های زمستانی را به همراه دارد.
حاره‌ای عربستان: موجب گرمای شدید تابستانی.
سیبری: سرد و خشک، عامل بارش در سواحل خزر.
موسمی (مانسون): موجب بارش‌های سنگین جنوب‌شرق کشور در تابستان.
آثار ثبت‌شده ایران در فهرست جهانی یونسکو
ایران دارای بیش از 20 اثر ثبت‌شده در یونسکو است که نمایانگر تاریخ، فرهنگ و طبیعت متنوع آن هستند:
- بازار سرپوشیده تبریز
- کلیسای سنت استپانوس در جلفای اذربایجان شرقی
- تخت سلیمان که اتشکده آذر گشسب در تکاب آذربایجان غربی
- قره کلیسا در اذربایجان غربی
- کلیسای مریم مقدس در اذربایجان غربی
- خانقاه و بقعهی شیخ صفیالدین در اردبیل
- میدان نقشجهان در اصفهان
- مسجد جامع اصفهان
- کاخ چهلستون از جمله باغهای ایرانی ثبت شده در فهرست یونسکو در اصفهان میباشد
- باغ فین در کاشان
- کاخ گلستان در تهران
- عمارت و باغ اکبریه در خراسان جنوبی
- قنات بلده فردوس در خراسان جنوبی
- پارچهبافی سنتی روستای خراشاد در خراسان جنوبی
- کویر لوت نخستین اثر طبیعیی ایران در فهرست یونسکو (خراسان جنوبی و کرمان)
- قنات گناباد بزرگترین و طولانیترین و قدیمیترین قنات جهان و تنها اثر ثبت یونسکو در خراسان رضوی میباشد.
- زیگورات چغازنبیل یک نیایشگاه باستانی از دوره عیلامی در شوش خوزستان
- سازههای آبی سیکا متعلق به دوران ساسانی در شوشتر خوزستان
- محوطه باستانی شوش خوزستان یکی از قدیمی ترین و باشکوه ترین سکونتگاههای شناخته شده در جهان است.
- گنبد سلطانیه در زنجان که بلند ترین گنبد ایران و سومین گنبد بلندجهان میباشد. این بنا از دوره ایلخانی برجای مانده و بزرگترین گنبد آجری جهان میباشد و به دستور محمد خدابنده ساخته شده است
- شهر سوخته که با عصر برنز و تمدن جیرفت مقارن است در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.
- مجموعه میراث جهانی پاسارگاد: مجموعهای از سازههای به جا مانده از دوران هخامنشی است و برجستهترین اثر این مجموعه آرامگاه کوروش میباشد. این مجموعه در استان فارس قرار دارد.
- تخت جمشید: یادگاری از دوره هخامنشی است و در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس قرار دارد. در این مجموعه کاخ-هایی از دوران حکومت داریوش، خشایارشاه، اردشیر اول وجود دارد.
- باغ ارم در شیراز: یکی از هشت باغ ثبت شده در یونسکو میباشد.
- شهر باستانی بیشاپور: از زمان ساسانیان بر جای مانده است و شامل: معبد آناهیتا و مجسمه شاپور اول واقع در غار شاپور است. در این شهر در استان فارس قرار دارد.
- ارگ بم به عنوان بزرگترین سازه خشتی جهان در شهر بم استان کرمان قرار دارد. این ارگ به دوره اشکانیان یا هخامنشیان مربوط است
- باغ شازده ماهان یکی از بزرگترین و زیباترین باغهای ایرانی است که در زمان قاجار به دستور محمد حسنخان در کرمان ساخته شده است.
- روستای صخرهای میمند در شهر بابک استان کرمان قرار دارد. قدمت این روستا به چند هزار سال میرسد.
- کتیبه بیستون بزرگترین سنگ نوشته جهان و نخستین متن شناخته شده از دوره هخامنشی در کرمانشاه قرار دارد.
- گنبد قابوس بنایی از سده چهارم هجری در استان گلستان قرار دارد و بلندترین برج تمام اجری جهان است.
- جنگلهای هیرکانی در شمال ایران اثری طبیعی ثبت شده در یونسکو میباشد. در استانهای: گلستان، مازندران، گیلان، سمنان و خراسان شمالی قرار دارد.
- یزد نخستین شهری است که در یونسکو ثبت شده است.
جمع‌بندی جغرافیای ایران
ایران با موقعیت جغرافیایی خاص، تنوع اقلیمی، ناهمواری‌های گوناگون و برخورداری از آثار فرهنگی و طبیعی بی‌نظیر، ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت گردشگری دارد. شناخت این ویژگی‌ها نه‌تنها برای علاقه‌مندان به جغرافیا اهمیت دارد، بلکه برای کسانی که قصد فعالیت در حوزه گردشگری را دارند نیز ضروری است.
اگر شما هم علاقه‌مند به ورود حرفه‌ای به این حوزه هستید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره‌های معتبر دیپلم گردشگری شرکت کنید تا با مبانی جغرافیایی، میراث فرهنگی و مهارت‌های موردنیاز این صنعت آشنا شوید. همچنین، انتخاب یک آموزشگاه گردشگری معتبر نقش مهمی در موفقیت شغلی آینده شما خواهد داشت.
