معادله اساسی حسابداری پایه‌ای‌ترین مفهوم در سیستم‌های حسابداری است و شامل سه عنصر دارایی، بدهی و سرمایه میشود. درک درست این معادله امکان تحلیل معاملات مالی و تهیه گزارشهای دقیق را فراهم میکند. برای یادگیری عملی و جامع این مفاهیم میتوانید در دورههای آموزش حسابداری شرکت کنید و مهارت‌های لازم برای ثبت و تحلیل رویدادهای مالی و استفاده از کدینگ حسابداری را کسب نمایید.
معادله حسابداری
کسب و کارها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:
مشاغل حقیقی و مشاغل حقوقی.
مجوز فعالیت مشاغل انفرادی توسط صنف مربوطه و اداره اماکن صادر می شود.
صنف مشاغل انفرادی شامل : مشاغل گروه اول، مشاغل گروه دوم، مشاغل گروه سوم
به مشاغل حقوقی یا موسسات یا شرکت های مشاغل حقوقی که باید در اداره ثبت شرکت ها ثبت شوند. مشاغل حقوقی یا شرکت ها از نظر نوع فعالیت به سه دسته تقسیم می شوند: موسسات خدماتی، موسسات بازرگانی، موسسات تولیدی.
- موسسات خدماتی، موسساتی که هستند. بابتش خدماتی که به مشتریان ارائه می نمایند درآمد بدست می آورند. مثال: موسسات خدمات نظافتی، آموزشی.
- موسسات بازرگانی، شرکت هایی هستند که کالاها را به خریداری می کنند و همان کالا را بدون آنکه تغییری در آن انجام دهند به دیگران می فروشند. مثال: شرکت های خرید و فروش آرد، خبازی، شرکت های بنگاه داری
- موسسات تولیدی، شرکت هایی که مثلاً مواد اولیه را خریداری می کنند و آنها را به کالاهای ساخته شده تبدیل می کنند و بعد آنها را می فروشند. مثال: شرکت های تولیدی میز و صندلی، شرکت های تولیدی لوازم خانگی.
موسسات یا شرکت ها از نظر هدف فعالیت به دو دسته تقسیم می شوند. یک موسسات انتفاعی، دو موسسات غیر انتفاعی.
- موسسات انتفاعی: موسساتی که هدف از تشکیل آنها کسب سود می باشد و موسسات انتفاعی به صورت بازرگانی اداره می شوند و وجه کالاها یا خدماتی را که عرضه می دارند دریافت می کنند.
- موسسات غیر انتفاعی، موسساتی هستند که هدف از تشکیل آنها بالا بردن سطح رفاه عمومی جامعه می باشد و هدفشان کسب سود نمی باشد.
موسسات یا شرکت ها از نظر مالکیت به سه دسته تقسیم می شوند:
موسسات بخش عمومی، دو موسسات بخش تعاونی، سه موسسات بخش خصوصی.
- موسسات بخش عمومی: موسساتی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در مالکیت مدیر دولت، نهاد و سازمان های دولتی هستند را موسسات بخش عمومی می گویند.
- موسسات بخش تعاونی، موسساتی که توسط عده ای از اشخاص حقیقی و حقوقی برای رفع نیازهای مشترک اعضا از طریق کمک و همکاری تشکیل شده و موسسات بخش تعاونی می گویند.
- موسسات بخش خصوصی، موسساتی که در مالکیت مدیریت اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی می باشد، موسسات بخش خصوصی نام دارند.
معادله اساسی حسابداری مبنای سیستم حسابداری می باشد. بر اساس این معادله می توان هر یک از معاملات و رویدادهای مالی را تجزیه و تحلیل نمود.
سرمایه + بدهی = دارایی
دارایی ها، بدهی ها و سرمایه (حقوق صاحبان سهام یا حقوق مالکان) عناصر معادله اساسی حسابداری رو تشکیل می دهند.
دارایی ها: اموال مطالبات و دیگر منابع اقتصادی یک موسسه که در نتیجه عملیات مالی به وجود می آیند و قابل به روز رسانی به پول نقد و یا دارایی منافع آتی باشد را دارایی می نامند. مثل بچه نقد مطالبات موسسه از دیگران، زمین، ساختمان، اساسه اداری و …
بدهی ها : تعهداتی که یک موسسه در مقابل اشخاص و موسسات دیگر دارد و از معاملات و رویدادهای گذشته ناشی شده است و باید از طریق پرداخت پول تحویل کالا، انجام دادن خدمات بدهی نامیده می شود اجزای بدهی شامل حساب های تسویه شده پرداختنی، اسناد پرداختنی، پیش دریافت و وام پرداختنی است.
سرمایه: حق مالی مالک یا مالکان یک شرکت نسبت به دارایی های شرکت را سرمایه می نامند. در هر موقع که سرمایه هر شرکت رو می توان از کم کردن بدهی های شرکت از دارایی های شرکت به دست آورد. در شرکت های سهامی برای نشان دادن حق مالی مالکان به جای واژه سرمایه از واژه حقوق مالکان یا حقوق صاحبان سهام استفاده می شود.
سرمایه اولیه دوره + سرمایه گذاری مجدد + سود(زیان) دوره – برادشت = سرمایه پایان دوره
زبان حسابداری و مفهوم حسابها
در شرکت‌ها برای هر کدام از عناصر معادله اساسی حسابداری زیرمجموعه‌هایی طراحی میشود که به هر کدام حساب گفته میشود.به طور مثال حساب ساختمان، حساب زمین، حساب حساب‌های دریافتی، حساب اسناد دریافتی زیرمجموعههای حساب‌های دارایی می‌باشند. در مورد بدهیها، حساب‌های پرداختی، حساب اسناد پرداختی، حساب بانکی پرداختی، حساب پیش دریافتی زیرمجموعه حسابها و بدهیها می‌باشد.
در مورد سرمایه، حساب سرمایه، حساب برداشت، حساب خلاصه سود و زیان زیرمجموعههای حساب‌های سرمایه می‌باشد. شناسایی رویدادهای مالی و تعیین و تحلیل آنها زبان حسابداری رویدادهای مالی رویدادهایی هستند که حداقل برای یکی از عناصر معادله اساسی حسابداری تاثیر می‌گذارند.
این تاثیرگذاری که به صورت ساده یعنی حداقل مانده یکی از حسابها زیرمجموعه‌هایی دارد زیرمجموعه دارایی، بدهی یا سرمایه را افزایش و یا کاهش می‌دهد.
به چند مثال توجه کنید :
- آقای جلالی در تاریخ 16/1/1401 شرکت عرشیا را تاسیس و مبلغ 200000000 ریال را به عنوان سرمایه اولیه به حساب بانک سینا به نام شرکت واریز کرد ، حساب بانکی جز دارایی های سمت راست (افزایش پیدا کرده) بدهکار 20000000 ریال ، حساب سرمایه اولیه جزء سرمایه سمتا چپی (افزایش پیدا کرده)
- یک باب ساختمان در تاریخ 19/1/1404 برای شرکت عرشیا خریداری شد به مبلغ 80.000.000 ریال نیمی نقد و نیمی با سفته 6 ماهه 12 درصدی حساب ساختمان جزء دارایی سمت راست (افزایش پیدا کرده ) ، بدهکار 80.000.000 ریال حساب بانکی دارایی سمت راست (کاهش) بستانکار 40.000.000 ریال حساب اسناد پرداختی جزء بدهی سمت چپ (افزایش پیدا کرده) بستنکار 40.000.000 ریال
- یک دستگاره خودرو برای شرکت عرشیا خریداری شده به مبلغ 5000000000 ریال در تاریخ 23/1/1404ذ به صورت نقد ، حساب وسیله نقلیه جزء دارایی سمت راست (افزایش پیدا کرده ) بدهکار 5000000000 ریال حساب بانک جز ذلرلیی سمت راست (کاهش پیدا کرده ) بستانکار 5000000000 ریالف
- مبلغ ریال از بانک سینا وام گرفته شد در تاریخ 26/1/1404 حساب بانک دارایی سمت راست (افزایش یافته د) بدهکاری 10.000.000 ریال ، قاعده کلی بیان این رویداد های مالی به زبان حسابداری به صورت زیر است:
افزایش های هر کدام از حساب های دازایی بدهکار و کاهش آنها بستانکار است .
کدینگ حسابداری و اهمیت آن در ثبت رویدادهای مالی
کدینگ حسابداری به فرآیند تخصیص کدها ی منحصر به فرد به حساب های شرکت استفاده می شود. کدینگ حسابداری به استاندارد سازی عملیات مالی ، افزایش سرعت و دقت در ثبت حسابداری و گزارش دهی اطلاعات مالی یاری می رساند .
کدینگ حسابداری باعث میگردد تا عملیات حسابداری در یک شرکت با یک الگوی متمایز انجام میشود و از سردرگمی جلوگیری میکند و با استفاده از کدینگ احتمال خطای انسانی درشت رویداد های مالی کاهش می یابد ، کدینگ به حسابدران کمک میکند تا گزارش های مالی دقیق و گسترده ای تیه نمایند همچنین کدینگ به مدیران و تصمیم گیرندگان کمک میکند تا اطلاعات مالی را به راحتی تجزیه و تحلیل نمایند فهرست حسابی یا کدینگ صورت کاملی از نام حساب و کد های حسابی است که برای ثبت رویداد ها مالی مورد استفاده قرار میگیرد.
به طور مثال اگر شرکتی بخواهد درآمد های خود را کدینگ نماید به شرح زیر عمل میکند :
گروه حساب : 004 (درآمدها)
حساب کل : 0041 (درآمد های عملیاتی)
حساب معین 0411 (درآمد خدمات)
حساب تفضیلی 00411001 ( درآمد خدمات شرکت الف )
در تنظیم کدینگ باید به نکات زیر توجه داشت :
- نام هر حساب به روشنی بیان شود.
- تناسب حسابها باید به تناسب نیاز های شرکت باشد.
- حساب ها باید به ترتیبی که در صورت های مالی انعکاس می‌یابد در فهرست حسابها مرتب شود ( معمولا ابتدا حساب های ترازنامه و بعد حساب های سود و زیانی.)
در نتیجه برای تعریف حسابداری و مفاهیم پایه آن
حسابداری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی موفقیت مالی هر سازمان، نیازمند درک درست مفاهیم پایه، اصول و مفروضات آن است. افرادی که قصد ورود به این حوزه را دارند، باید علاوه بر مطالعه منابع معتبر، در دورههای تخصصی شرکت کنند تا مهارت‌های عملی لازم را کسب کنند. حضور در یک آموزشگاه حسابداری معتبر می‌تواند مسیری سریع و مطمئن برای یادگیری اصول حسابداری، تسلط بر کدینگ حسابها و درک معادله حسابداری فراهم کند. با کسب دانش و تجربه کافی، شما میتوانید به یک حسابدار حرفه‌ای تبدیل شوید و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مالی یک کسب‌وکار ایفا کنید.
در پایان، درک معادله حسابداری و اجزای آن، شامل داراییها، بدهیها و سرمایه، پایه‌ای‌ترین مهارت برای هر حسابدار است. یادگیری صحیح این مفاهیم به همراه تسلط بر حسابها و کدینگ، شما را قادر می‌سازد تا معاملات مالی را به دقت ثبت و تحلیل کنید. برای کسب مهارت‌های عملی و دریافت مدرک معتبر، میتوانید به آموزشگاه حسابداری نشان برتر مراجعه کرده و در دورههای تخصصی شرکت نمایید و با دریافت دیپلم حسابداری مسیر حرفه‌ای خود را در حسابداری هموار کنید.
معادله اساسی حسابداری به صورت «دارایی = بدهی + سرمایه» تعریف میشود و پایه تمام ثبت‌های مالی و صورت‌های مالی شرکت‌ها است.
داراییها منابع اقتصادی شرکت هستند، بدهیها تعهدات شرکت نسبت به دیگران و سرمایه نشاندهنده حقوق مالکان نسبت به داراییهای شرکت است.
حسابها زیرمجموعههای دارایی، بدهی و سرمایه هستند و برای ثبت و تحلیل دقیق رویدادهای مالی استفاده میشوند.
کدینگ حسابداری فرآیند اختصاص کد منحصر به فرد به هر حساب است. این کار ثبت، گزارش‌دهی و تحلیل مالی را استاندارد و دقیق میکند و احتمال خطا را کاهش می‌دهد.
با شرکت در دورههای عملی آموزش حسابداری و استفاده از مثالهای واقعی، میتوانید نحوه ثبت معاملات، تحلیل حسابها و تهیه گزارشهای مالی را به طور کامل یاد بگیرید.
